Είναι γνωστό τοις πάσι το έργο «Πέρσαι» του αρχαίου τραγικού ποιητή μας Αισχύλου. Ένα έργο του 5ου αιώνος προ Χριστού και το οποίο θεωρείται διαχρονικό λόγω της «ύβρεως» των Περσών απέναντι των Ελλήνων/
Και πράγματι!.. Στους προλογικούς στίχους των «Περσών» διαφαίνεται η νύξη για την περσική ύβρη, για την τύφλωση του Ξέρξη -θεού επικουρούντος- να θέλει να ξεπεράσει τα όρια της επικράτειάς του και την αμαρτία του να μετατρέψει τη θάλασσα σε στεριά. Ό,τι συμβαίνει πολλές φορές σε πολέμους, όπως και σήμερα δηλαδή στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Τίθεται, λοιπόν, το ερώτημα: Υπάρχει η λεγόμενη «ηθική του πολέμου», οι «κόκκινες γραμμές», όπως θα λέγαμε σήμερα;
Λένε πως στους «Πέρσες» ο Αισχύλος μάς επιτρέπει να διακρίνουμε αρκετά καθαρά τα σταθερά περιγράμματα των δικών του ηθικών και θρησκευτικών πεποιθήσεων. Κοντολογής, το υπόγειο θεολογικό και ηθικό ρεύμα της εποχής του, στο οποίο καθορίζεται η έννοια της αμαρτίας, της ύβρης, της ενοχής, της βίας που συνεπάγεται ο κύκλος του αίματος, του θεϊκού «δίκαιου δόλου», που οδηγεί τον υβριστή και τον ένοχο στην καταστροφή και στην εκπλήρωση του τραγικού πεπρωμένου του.
Με όλα αυτά δεν ξέρω. Θαρρείς πως ο Αισχύλος ήταν χθες στο διπλανό δωμάτιο και έγραφε το έργο του, έχοντας προ οφθαλμών την θέση του επιτιθέμενου, όπως ήταν τότε οι Πέρσες, εναντίον των Ελλήνων, ή όποιους άλλους συνειρμούς μπορούμε να κάνουμε σήμερα, με όλα όσα τραγικά βλέπουμε στο πόλεμο που γίνεται στην κεντρική Ευρώπη!
Αλλά, να ηταν μόνον αυτά;
Ο Αισχύλος –όπως διατείνονται οι σχολιαστές- δεν αποδίδει απλά τιμή στους νικητές παρουσιάζοντας λεπτομερειακά τον θρήνο του αντιπάλου των Ελλήνων. Αναλαμβάνοντας τον ρόλο του ιστορικού εξετάζει τα αίτια που οδήγησαν στο αποτέλεσμα, εκφράζοντας ένα διαχρονικό προβληματισμό που αφορά κυρίως στην ετερότητα και προειδοποιεί για τον κίνδυνο που επιφέρει η υποτίμηση του «άλλου», η έπαρση, η φιλοδοξία και η αλαζονεία της εξουσίας.
Μήπως όλα αυτά μας αναγκάζουν να γυρίσουμε τον καθρέπτη της ιστορίας και να τον στρέψουμε στην σημερινή Ουκρανία, όπου διαδραματίζονται απίστευτα γεγονότα, ενώ η περιλάλητη «ηθική του πολέμου» πάει περίπατο;
Ας ξαναδώσουμε τον λόγο στους σχολιαστές:
«Στη μακρά σύγκρουση των Ελλήνων με την υπερδύναμη εξ ανατολών οι Αθηναίοι έγιναν μάρτυρες της καύσης της Ακρόπολης από ξένους, μιας προφανούς δηλαδή σύγκρουσης ανάμεσα στον εαυτό και το εχθρικό, απειλητικό άλλο.»
Τίποτε άλλο.
Πηγή Άγγελος Σακκέτος